«Εντυπωσιασμένοι» από την πρόοδο του οικονομικού προγράμματος δηλώσαν χθες οι επικεφαλής της τρόικας Π. Τόμσεν από το ΔΝΤ, Κ. Μαζούχ από την ΕΚΤ και Σ. Ντερούζ από την Κομισιόν και άναψαν το «πράσινο φως» για την εκταμίευση της δεύτερης δόσης των 9 δισ. ευρώ τον Σεπτέμβριο.Παράλληλα, όμως μίλησαν για «δυσκολίες» και «κινδύνους», βγάζοντας πέντε? κίτρινες κάρτες στην κυβέρνηση.
Τα ρίσκα από εδώ και στο εξής για τη βιώσιμη υλοποίηση του προγράμματος, όπως τα ανέλυσαν τα υψηλόβαθμα στελέχη της τρόικας, έχουν να κάνουν με:
1. Την απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας. Τη θεωρούν θέμα άμεσης προτεραιότητας βάσει του μνημονίου αλλά και λόγω των κοινοτικών οδηγιών που πρέπει να υιοθετήσει η ελληνική πλευρά. Οπως κατ’ επανάληψη είπαν χθες, περιμένουν το σχέδιο της κυβέρνησης για την απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας εντός του φθινοπώρου.
2. Την εξυγίανση του ΟΣΕ και των υπόλοιπων συγκοινωνιακών φορέων. Απαντώντας σε αλλεπάλληλες ερωτήσεις για το αν εισηγήθηκαν απολύσεις προσωπικού, υπογράμμισαν πως εξετάζονται διάφορες εναλλακτικές λύσεις και ότι το ζήτημα θα τεθεί εκ νέου όταν η κυβέρνηση ολοκληρώσει το σχέδιό της. Επί της ουσίας άφησαν ανοιχτό το ενδεχόμενο απολύσεων.
Για τον 13ο και 14ο μισθό στον ιδιωτικό τομέα ο κ. Ντερούζ ανάφερε πως δεν τέθηκε τέτοιο θέμα
Ειδικότερα για τον ΟΣΕ αναφέρθηκε πως κάθε χρόνο τα χρέη του αυξάνονται κατά 1 δισ. ευρώ, ενώ οι παρεχόμενες υπηρεσίες δεν είναι ανταγωνιστικές. Ως εκ τούτου, θεωρούν πως πρέπει να διευθετηθούν θέματα όπως η απασχόληση, οι γραμμές και τα τιμολόγια. Υπολόγισαν δε ότι τα χρέη των ΔΕΚΟ θα επιβαρύνουν το χρέος κατά 5 με 7 ποσοστιαίες μονάδες (οι 5 έχουν ήδη προσμετρηθεί).
3. Τις σπατάλες στη γενική κυβέρνηση. Η «αιμορραγία» σε ΟΤΑ, Ταμεία και Νοσοκομεία προβληματίζει την τρόικα. Συστήνουν λοιπόν αυστηρότερους κανόνες για τον έλεγχο και την παρακολούθηση των δαπανών τους.
4. Την υστέρηση των εσόδων. Το μήνυμα ήταν σαφές και ξεκάθαρο: κυνηγήστε τη φοροδιαφυγή σε υψηλά εισοδήματα και ακριβά ακίνητα, γιατί μισθωτοί και συνταξιούχοι «έδωσαν ό,τι ήταν να δώσουν». Επιπλέον συνέστησαν και αλλαγές στη φορολογική διοίκηση. Προς την κατεύθυνση αυτή άλλωστε το υπουργείο Οικονομικών ετοιμάζει με την τεχνική βοήθεια του ΔΝΤ νομοσχέδιο για την πλήρη αναμόρφωση του φορολογικού μηχανισμού.
5. Πληθωρισμός. Το άλμα του τιμαρίθμου τούς «τρόμαξε» και γι’ αυτό θα αναθεωρηθεί επί τα χείρω η πρόβλεψη για τον μέσο ετήσιο πληθωρισμό του 2010. Η νέα εκτίμηση είναι 4,75% από 1,9% που ήταν η πρόβλεψη στο μνημόνιο. Θεωρούν πως στο σύνολό τους οι αυξήσεις των φόρων πέρασαν στις τελικές τιμές και τον καταναλωτή και αυτό επειδή τα επίπεδα ανταγωνισμού στην εγχώρια αγορά είναι εξαιρετικά χαμηλά.
Οι κ. Τόμσεν, Μαζούχ και Ντερούζ ξεκαθάρισαν πως δεν τέθηκε θέμα λήψης πρόσθετων δημοσιονομικών μέτρων αλλά συζητήθηκε η υλοποίηση αυτών που έχουν ήδη ληφθεί. Για τον 13ο και 14ο μισθό στον ιδιωτικό τομέα ο κ. Ντερούζ ανάφερε πως δεν τέθηκε τέτοιο θέμα αλλά ο κ. Μαζούχ της ΕΚΤ θόλωσε κάπως τα νερά.
«Με την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων θα έχουμε αύξηση των αποδοχών σε μεσοπρόθεσμη βάση. Μέχρι όμως να αποδώσουν, είναι αναγκαία μικρή μείωση των μισθών» είπε χωρίς να διευκρινίσει αν αναφέρθηκε στις περικοπές που έχουν ήδη γίνει ή αν προτείνει νέες.
Εξάλλου, η τρόικα έδωσε σήμα για άμεσο άνοιγμα επαγγελμάτων και πλήρη απελευθέρωση των αγορών. Οι μεταρρυθμίσεις πρέπει να γίνουν σύντομα, γιατί, όπως εξήγησαν, θα δημιουργηθούν θέσεις εργασίας, θα αυξηθεί η παραγωγικότητα και η οικονομία θα ανακάμψει γρηγορότερα. Παραδέχθηκαν δε πως η κυβέρνηση θα πρέπει να αντιμετωπίσει «την αντίσταση από παγιωμένα συμφέροντα».
Στο μέτωπο του ασφαλιστικού εμφανίστηκαν ικανοποιημένοι κάνοντας μάλιστα λόγο για «μεγαλόπνοη μεταρρύθμιση» την οποία βέβαια περιμένουν να δουν κατά την φάση της πλήρους εφαρμογής της.
Για τα μακροοικονομικά μεγέθη εκτίμησαν πως ο στόχος για μείωση του ελλείμματος στο 8,1% του ΑΕΠ θα επιτευχθεί . Για τον ρυθμό υποχώρησης του ΑΕΠ δεν άλλαξαν την πρόβλεψη τους ούτε για το τρέχον έτος ούτε για το 2011. Βλέπουν ύφεση της τάξης του 4% το 2010 και 2,5% το 2011.
Τέλος υποστήριξαν πως βελτιώνεται η διάθεση των αγορών απέναντι στο ελληνικό χρέος και συνεπώς είναι πιθανή η έκδοση ομολόγων από την Ελλάδα στα μέσα της επόμενης χρονιάς.
Για την αξιολόγηση
Η κοινή δήλωση ΕΕ-ΕΚΤ-ΔΝΤ
Η κοινή δήλωση ΕΕ-ΕΚΤ-ΔΝΤ
Σύμφωνα με την αξιολόγησή μας, το πρόγραμμα ξεκίνησε να υλοποιείται δυναμικά. Ολα τα ποσοτικά κριτήρια απόδοσης κατά τον Ιούνιο 2010 έχουν ικανοποιηθεί, καθοδηγούμενα από την αποτελεσματική εφαρμογή του δημοσιονομικού προγράμματος, ενώ σημαντικές μεταρρυθμίσεις βρίσκονται σε προηγμένο στάδιο. Εν τούτοις, παραμένουν σημαντικές δυσκολίες και κίνδυνοι.
Η συρρίκνωση της οικονομίας εξελίσσεται σύμφωνα με τις προβλέψεις του προγράμματος: Το ΑΕΠ αναμένεται να συρρικνωθεί κατά 4 τοις εκατό το 2010 και περίπου 2 1/2 τοις εκατό το 2011. Ο πληθωρισμός είναι υψηλότερος απ’ ό,τι αναμενόταν -αναθεωρήσαμε την εκτίμησή μας για το 2010 σε 4 3/4 τοις εκατό- ωθούμενος κυρίως, από την αύξηση των έμμεσων φόρων. Χωρίς σημάδια έμμεσων επιπτώσεων, ο πληθωρισμός αναμένεται να αποκλιμακωθεί.
Στον δημοσιονομικό τομέα, οι Αρχές περιόρισαν τις δαπάνες του τακτικού προϋπολογισμού πέραν των ορίων του προγράμματος. Αυτό αντιστάθμισε αποκλίσεις που προκλήθηκαν από προβλήματα σε επίπεδο πέραν του προϋπολογισμού (τοπικές αυτοδιοικήσεις, νοσοκομεία και ταμεία κοινωνικής ασφάλισης) και έτσι επιτεύχθηκε ο συνολικός στόχος που είχε τεθεί για το τέλος Ιουνίου σχετικά με έλλειμμα.
Προχωρώντας εμπρός, είναι σημαντικό να εφαρμοσθούν αυστηρότεροι κανόνες για τον έλεγχο και την παρακολούθηση των δαπανών, ιδιαίτερα σε επίπεδο πέραν του τακτικού προϋπολογισμού, προκειμένου να αντιμετωπισθεί ο δυνητικός κίνδυνος εναντίον των δημοσιονομικών στόχων. Αλλη μια σημαντική δυσκολία βρίσκεται στην περαιτέρω ενίσχυση της φορολογικής διοίκησης, περιλαμβανομένης της φοροδιαφυγής στα υψηλά κλιμάκια εισοδήματος και περιουσίας. Αυτό είναι ουσιαστικής σημασίας για τη διασφάλιση φορολογικών εσόδων, καθώς και για την προώθηση της δικαιοσύνης του προγράμματος προσαρμογής.
Στον χρηματοοικονομικό τομέα, υπήρξε μια μέση επιδείνωση στην επάρκεια κεφαλαίων γιατί, όπως αναμενόταν, αυξήθηκαν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Οι πρόσφατες ασκήσεις προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων (στρες τεστ) της Επιτροπής Ευρωπαϊκών Αρχών Τραπεζικής Εποπτείας κάλυψαν πάνω από το 90 τοις εκατό του ενεργητικού του ελληνικού τραπεζικού συστήματος και όλες οι τράπεζες, με την εξαίρεση μιας κρατικής, τις αντιμετώπισαν με επιτυχία, βοηθώντας έτσι τη μείωση της αστάθειας στην αγορά.
Καλωσορίζουμε το γεγονός ότι η κυβέρνηση έδωσε εντολή για τη στρατηγική επισκόπηση του τραπεζικού τομέα, καθώς και για τον έλεγχο της δέουσας επιμέλειας σε κρατικές τράπεζες. Το Ταμείο Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) που θα τεθεί σύντομα σε λειτουργία θα παράσχει έναν σημαντικό ανασταλτικό μηχανισμό για την αντιμετώπιση δυνητικής κεφαλαιακής ανεπάρκειας. Κατά τη γνώμη μας, τα 10 δισεκατομμύρια ευρώ, που σύμφωνα με το πρόγραμμα έχουν δεσμευθεί για το ΤΧΣ, θεωρούνται επαρκή. Η συνεχής και στενή παρακολούθηση του χρηματοοικονομικού τομέα θα είναι πολύ σημαντική για την επόμενη περίοδο.
Εντυπωσιακή πρόοδο σημειώνουν οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Το κλιμάκιο καλωσορίζει τον νόμο για την ιστορική και μεγαλόπνοη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος που είναι σύμφωνη με τα διεθνή πρότυπα. Η υλοποίηση της πρόσφατης μεταρρύθμισης στο φορολογικό σύστημα και τη διαδικασία ετοιμασίας και εκτέλεσης του προϋπολογισμού αποτελούν επίσης σημαντικά στοιχεία της προσπάθειας δημοσιονομικής προσαρμογής.
Σε εξέλιξη βρίσκεται επίσης η ουσιαστική μεταρρύθμιση της αγοράς εργασίας. Αλλες μεταρρυθμίσεις που είναι προγραμματισμένες για να εφαρμοστούν σύντομα καλύπτουν τον τομέα των μεταφορών, όπου έχει επιτευχθεί σημαντική πρόοδος με την απελευθέρωση των οδικών μεταφορών, καθώς και τον τομέα της ενέργειας. Η αποκατάσταση της ανταγωνιστικότητας και η ενίσχυση της δυνητικής ανάπτυξης παραμένουν ζωτικής σημασίας για την επιτυχία του προγράμματος.
Η δυσκολία που θα αντιμετωπίσει η κυβέρνηση στην κατεύθυνση αυτή θα είναι στην αντίσταση από παγιωμένα συμφέροντα στο άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων, στην απορρύθμιση, στην εφαρμογή της οδηγίας για τον τομέα των υπηρεσιών, καθώς και στην εξάλειψη των εμποδίων για την ανάπτυξη του τουρισμού και του λιανικού εμπορίου.
Η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει ακόμη τη δυνατότητα πρόσβασης στις διεθνείς κεφαλαιαγορές για τη διάθεση βραχυπρόθεσμης χρηματοδότησης. Παρ’ όλα αυτά, προς το παρόν φαίνεται ότι η διάθεση της αγοράς βελτιώνεται. Με την ελάφρυνση από τη διεθνή χρηματοοικονομική αρωγή ευρείας κλίμακας, η δυσκολία της ελληνικής κυβέρνησης παραμένει στη δημιουργία ενός ισχυρού ιστορικού στην εφαρμογή πολιτικής προκειμένου να ανακτήσει την πρόσβαση στις διεθνείς κεφαλαιαγορές.
Επόμενα Βήματα. Η συμφωνία που σύναψαν οι ελληνικές αρχές σε επιτελικό επίπεδο θα χαράξει τον δρόμο για την ολοκλήρωση του πρώτου ελέγχου κατά τη συμφωνία δανειοδοτικής διευκόλυνσης (Ευρωζώνη) και τη Διευθέτηση Ετοιμότητας Παροχής (ΔΝΤ), που υπόκειται σε έγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την Ευρωομάδα (Eurogroup) και το Διοικητικό Συμβούλιο του ΔΝΤ. Αυτή η έγκριση θα επιτρέψει την εκταμίευση 9 δισεκατομμυρίων Ευρώ (6,5 δισεκατομμύρια Ευρώ από τα μέλη της Ευρωζώνης και 2,5 δισεκατομμύρια Ευρώ από το ΔΝΤ).
Η αποστολή για τον επόμενο προγραμματικό έλεγχο έχει προγραμματιστεί για τον Οκτώβριο του 2010.
Είπαν
Π. Τόμσεν: εκπρόσωπος Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου
ΓΙΑ ΤΑ ΕΣΟΔΑ: «Οι συνταξιούχοι και οι μισθωτοί έδωσαν ό,τι είχαν να δώσουν. Τώρα πρέπει να παταχθεί η φοροδιαφυγή στα υψηλά εισοδήματα και τη μεγάλη ακίνητη περιουσία».
ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΓΚΡΙΣΗ ΤΗΣ Β’ ΔΟΣΗΣ ΤΟΥ ΔΑΝΕΙΟΥ: «Τα «αφεντικά» μας σε Ουάσιγκτον, Βρυξέλλες και Φραγκφούρτη θα εντυπωσιαστούν από την πρόοδο του προγράμματος».
ΓΙΑ ΑΠΟΛΥΣΕΙΣ ΣΕ ΟΤΑ ΚΑΙ ΟΣΕ: «Δεν είμαστε εδώ για να δίνουμε οδηγίες. Με την εμπειρία μας και την τεχνογνωσία μας προτείνουμε λύσεις. Η κυβέρνηση αποφασίζει για την εφαρμογή του προγράμματος».
Σ. Ντερούζ: εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
ΓΙΑ ΤΗ ΔΕΗ: «Περιμένουμε το ολοκληρωμένο σχέδιο της κυβέρνησης για την απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας τον Σεπτέμβριο».
ΓΙΑ ΤΟΝ ΟΣΕ: «Τα χρέη του ΟΣΕ αυξάνονται κατά 1 δισ. ευρώ τον χρόνο. Πρόκειται για χρήματα των Ελλήνων πολιτών».
ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟ: «Οι έμμεσοι φόροι ενσωματώθηκαν πλήρως στις τιμές λόγω έλλειψης ανταγωνισμού».
Κ. Μαζούχ: εκπρόσωπος Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας
ΓΙΑ ΤΙΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ: «Πολύ ικανοποιητικά ξεκίνησε το πρόγραμμα. Το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα πρέπει να προχωρήσει με ταχείς ρυθμούς, για να αυξηθεί ο ανταγωνισμός στην αγορά και να ανακάμψει η οικονομία».
ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΑΝΕΙΣΜΟ: «Οι εκδόσεις έντοκων γραμματίων θα συνεχιστούν. Βοηθούν και τις τράπεζες να καλύψουν τις ανάγκες τους από την ΕΚΤ». πηγή
Κώστας Τσαχάκης
