1) Τι είναι/ Πως μοιάζουν;Οι κρότωνες ή τσιμπούρια είναι αρθρόποδα που απομυζούν αίμα από τα ζώα και τον άνθρωπο.Έχουν 4 ζεύγη ποδιων, η ράχη των αρσενικών είναι σκουρόχρωμη σε όλο το μήκος της ενώ η ράχη των θηλυκών μόνο στο μπροστινό της μέρος. Το άνοιγμα του στόματος βρίσκεται στη βάση μιάς αγκαθωτής λόγχης. Όταν η αγκαθωτή λόγχη βυθίζεται στο δέρμα, ανοίγει σε ολόκληρο το μήκος της και στη βάση της εμφανίζεται το άνοιγμα του στόματος. Έτσι αρχίζει η απομύζηση του αίματος. Οι κρότωνες αναπνέουν από δύο οπές, οι οποίες βρίσκονται στις δύο πλευρές του σώματος, πίσω από το 4ο ζεύγος των ποδιών τους.
2) Πού ζούν/ Πως αναπτύσονται;
Το θηλυκό, μετά την απομύζηση αίματος, πέφτει στο έδαφος όπου γεννά εως και 18 χιλιάδες αυγά (!) και ύστερα πεθαίνει. Η εναπόθεση των αυγών γίνεται σε ρωγμές τοίχων, σε ξύλα, κάτω από πέτρες, σε χόρτα. Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό να αφαιρέσουμε τον κρότωνα όσο το δυνατόν σύντομοτερο από το δέρμα. Από κάθε αυγό εκκολάπτεται μία προνύμφη, που περνά από κάποια στάδια μεχρι να εξελιχτεί σε ενήλικο τσιμπούρι ανεβοκατεβαίνοντας σε αυτό το διάστημα σε τυχαία θύματα για να απομυζήσει αίμα.Οι κρότωνες αντέχουν σε νηστεία από 3 εως 18 χρόνια!.Τοενήλικο αρσενικό αφού γονιμοποιήσει αρκετές θηλυκές, εγκαταλείπει τον σκύλο και πεθαίνει στο έδαφος.
Το θηλυκό, μετά την απομύζηση αίματος, πέφτει στο έδαφος όπου γεννά εως και 18 χιλιάδες αυγά (!) και ύστερα πεθαίνει. Η εναπόθεση των αυγών γίνεται σε ρωγμές τοίχων, σε ξύλα, κάτω από πέτρες, σε χόρτα. Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό να αφαιρέσουμε τον κρότωνα όσο το δυνατόν σύντομοτερο από το δέρμα. Από κάθε αυγό εκκολάπτεται μία προνύμφη, που περνά από κάποια στάδια μεχρι να εξελιχτεί σε ενήλικο τσιμπούρι ανεβοκατεβαίνοντας σε αυτό το διάστημα σε τυχαία θύματα για να απομυζήσει αίμα.Οι κρότωνες αντέχουν σε νηστεία από 3 εως 18 χρόνια!.Τοενήλικο αρσενικό αφού γονιμοποιήσει αρκετές θηλυκές, εγκαταλείπει τον σκύλο και πεθαίνει στο έδαφος.
3) Πως συγκρατούνται οι κρότωνες στο δέρμα;
Η αγκαθωτή λόγχη που βυθίζεται στο δέρμα καλύπτεται εξωτερικά από αγκάθια που κατευθύνονται προς τα πίσω. Καθώς η λόγχη μπαίνει στο δέρμα, τα αγκάθια ανορθώνονται και έτσι το τσιμπούρι μπόρει και σταθεροποιείται.
Η αγκαθωτή λόγχη που βυθίζεται στο δέρμα καλύπτεται εξωτερικά από αγκάθια που κατευθύνονται προς τα πίσω. Καθώς η λόγχη μπαίνει στο δέρμα, τα αγκάθια ανορθώνονται και έτσι το τσιμπούρι μπόρει και σταθεροποιείται.
4) Ποιά σημεία του σκύλου μας είναι πιο ελκυστικά για τα τσιμπούρια;
Συνήθως οι κρότωνες προτιμούν περιοχές που καλύπτονται από λεπτό δέρμα και έχουν πολλή αιμάτωση όπως τη περιοχή γύρω από το στόμα, πίσω ή μέσα στα αυτιά, πάνω απο τα μάτια, στις μασχάλες κ.λ.π., αν και μπορούν να μυζήσουν αίμα από οποιαδήποτε περιοχή του σώματος.
Συνήθως οι κρότωνες προτιμούν περιοχές που καλύπτονται από λεπτό δέρμα και έχουν πολλή αιμάτωση όπως τη περιοχή γύρω από το στόμα, πίσω ή μέσα στα αυτιά, πάνω απο τα μάτια, στις μασχάλες κ.λ.π., αν και μπορούν να μυζήσουν αίμα από οποιαδήποτε περιοχή του σώματος.
5) Τι ασθένειες μπορεί να προκαλέσει ο κρότωνας στο σκύλο/γάτα μας στη χώρα μας?
α) Οι κρότωνες προκαλούν αρχικά ενόχληση και δυσφορία στον σκύλο, ο οποίος στην προσπάθειά του να απαλλαγεί από αυτούς, ξύνεται και δαγκώνεται. Η δυσφορία αυτή μερικές φορές μπορεί να εκδηλωθεί με εκνευρισμό και ανορεξία.
β) Τα πιο συνήθη νοσήματα στην Ελλάδα που μεταδίδονται από τα τσιμπούρια ειναι η Πιροπλάσμωση και η Ερλίχια. Και στις δύο περιπτώσεις το ζωάκι μας έχει ανορεξία, κατάπτωση, εμέτους, διάρροια, οφθαλμορινικό έκκριμα, αίμα στα ούρα κτλ.
Τα συμπτώματα μπορεί να γίνουν εμφανή 1-4 εβδομάδες μετά το δάγκωμα του κρότωνα (συνήθως 2 εβδομάδες). Αυτό σημαίνει ότι ο πολλαπλασιασμός του πρωτόζωου έχει αρχίσει ήδη να γίνεται μέσα στον οργανισμό μέχρι το κατοικίδιο μας να παρουσιάσει συμπτώματα. Είναι σημαντικό λοιπόν να επισκεφτούμε τον κτηνίατρο άμεσα εάν παρατηρήσουμε αλλαγές όπως οι παραπάνω.
γ) Τέλος, αν ο αριθμός των κροτώνων είναι μεγάλος και η παρασίτωση συνεχής, μπορεί να προκληθεί αναιμία από τη συνολική ποσότητα αίματος που έχει απομυζηθεί.
6) Ποιές είναι οι πιό επικίνδυνες εποχές μολύνσεων των ζώων?
Οι ιδανικότερες συνθήκες αναπαραγωγής των κροτώνων είναι η άνοιξη και το φθινόπωρο (15-20?C),οπότε τότε είναι και οι πιο επικίνδυνες εποχές που αρρωσταίνουν και τα κατοικίδια αν και οι μολύνσεις δε λείπουν σε χειμώνες με υψηλές θερμοκρασίες.
Οι ιδανικότερες συνθήκες αναπαραγωγής των κροτώνων είναι η άνοιξη και το φθινόπωρο (15-20?C),οπότε τότε είναι και οι πιο επικίνδυνες εποχές που αρρωσταίνουν και τα κατοικίδια αν και οι μολύνσεις δε λείπουν σε χειμώνες με υψηλές θερμοκρασίες.
7) Πως απομακρύνουμε τον κρότωνα απο το δέρμα?
Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να διαφωνήσω με τις παραδοσιακες “συνταγές” περί την ασφαλή αφαίρεση τσιμπουριών από το δέρμα του σκύλου μας ή και του δικού μας. Συνήθως ακούμε για διάφορους τρόπους με τους οποίους θα μπορούσαμε να αφαιρέσουμε και παράλληλα να εκδικηθούμε το “κακό” τσιμπούρι που κόλλησε στο αυτάκι του σκύλου μας όπως για παράδειγμα να το τρίψουμε με πετρέλαιο ή κάποιο λάδι, να το κάψουμε με σπύρτο ή να το πιέσουμε με το χέρι μας πριν ακόμα αφαιρεθεί από το δέρμα και διάφορα άλλα τέτοια..Είναι σημαντικό να καταλάβουμε το μηχανισμό με τον οποίο ο κρότωνας απομυζεί αίμα. Προτού μπορέσει να πιεί το αίμα, ο κρότωνας πρέπει να βγάλει σάλιο για να το αραιώσει. Έτσι μέσω του σάλιου του μπορεί να μεταφέρει τους παθογόνους μικροοργανισμούς στο σώμα του ζώου. Όταν λοιπόν εμείς πιέζουμε το τσιμπούρι με το χέρι μας ή του βαζουμε λάδι, αυτό που ουσιαστικά κάνουμε είναι να στρεσάρουμε τον κρότωνα αυξάνοντας τις πιθανότητες να “φτύσει” το γεύμα που έχει καταναλώσει και μαζί με αυτό το μολυσμένο σαλιο του.
Είναι προτιμότερο να αφαιρέσουμε τον κρότωνα με το χέρι μας ή με ένα αμβλύ τσιμπιδάκι πιάνοντας το όσο πιο κοντά στο δέρμα γίνεται, από το κεφάλι και όχι από το σώμα του.Τραβήξτε σιγά σιγά το τσιμπούρι και κάθετα στο δέρμα. Μην κάνετε απότομες κινήσεις και μην στρέφετε το τσιμπιδάκι για να το αφαιρέσετε, γιατί μπορεί να προκαλέσει την αποκόληση του κεφαλιού ή άλλων μερών του τσιμπουριού από το σώμα του, τα οποία παραμένουν στο δέρμα με αποτέλεσμα πολύ συχνά εκεί μέσα να αναπτύσονται πυογόνα μικρόβια που πολλές φορές καταλήγουν σε σοβαρές μολύνσεις. Είναι προτιμότερο να ζητήσουμε από τον κτηνίατρο μας να μας δείξει πως να το κάνουμε με ασφάλεια.
Μετά την απομάκρυνση του κρότωνα πρέπει να καθαρίσουμε τη περιοχή στην οποία είχε προσκολληθεί, με κάποιο αντισηπτικό. Ειδικά τσιμπιδάκια κατάλληλα να πιάνουν και τα μικρότερα τσιμπούρακια μπορούμε να προμηθευτούμε σε pet-shops.
ΠρόληψηΣυνίσταται η συστηματική καταπολέμηση των τσιμπουριών, τόσο επάνω στο σώμα του ζώου, όσο και στο περιβάλλον του. Μην χρησιμοποιήτε τα φάρμακα χωρίς διαβούλευση. Τα φάρμακα είναι ταιριαγμένα για μια ενιαία κατηγορία κατοικίδιων ζώων μόνο δηλ.το φάρμακο πρόληψης κροτώνων για τα σκυλιά είναι για τα σκυλιά μόνο και δεν πρέπει να χρησιμοποιηθεί στις γάτες ή οποιαδήποτε άλλα κατοικίδια ζώα.
Η εφαρμογή προληπτικών μέσων πριν την εμφάνιση των τσιμπουριών στο ζώο, αποτελεί την καλλύτερη αντιμετώπιση του κινδύνου μολύνσεως.
9) Σχέση με την δημόσια υγεία
Η Ερλιχία και η Πιροπλάσμωση δεν προσβάλλουν τον άνθρωπο. Η επαφή επομένως με τα ασθενή ζώα και χορήγηση θεραπείας σε αυτά, δεν δημιουργεί κινδύνους για τα μέλη της οικογένειας μας.
κ. Νόβα Ελένη (κτηνίατρος)
Πηγή: www.stardogs.gr
